Wprowadzenie takiej zasady ma skutkować stworzeniem w naszym kraju efektywnego i skutecznego systemu finansowania gospodarki wodnej. Zatem pobieranie wód ze środowiska i ich odprowadzanie wiąże się dla korzystającego ze środowiska z opłatami. Całością gospodarki wodnej na terenie kraju będzie zarządzać Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie”.
Wprowadzony w prawie wodnym katalog usług wodnych obejmuje praktycznie wszystkie podmioty, które mogą korzystać z wód w sposób szczególny. Zgodnie z postanowieniami nowego prawa wodnego, opłaty za usługi wodne uiszczane są w formie opłaty stałej za możliwość poboru wód ze środowiska lub odprowadzenia do środowiska wód i opłaty zmiennej za rzeczywiste korzystanie z wód.
Wody opadowe lub roztopowe to już nie ścieki
Zgodnie z nowym prawem wodnym wody opadowe lub roztopowe nie są już traktowane jako ścieki. Jednocześnie zabrakło kryterium przyporządkowania tym wodom jakościowych stopni czystości, co pozwalałoby je wykorzystywać w przemyśle jako wody pomocnicze, oczywiście po dodatkowym oczyszczeniu w odpowiednich urządzeniach, dezynfekcji i monitoringu jakości.
W nowej ustawie – Prawo Wodne z 20 lipca 2017 r. za usługę wodną podlegającą opłacie uznano także odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych do akwenów naturalnych, wód terytorialnych. W myśl ustawy opłatę uiszcza się m.in. za:
a)odprowadzanie do wód: wód deszczowych i roztopowych ujętych do otwartych lub zamkniętych systemów kanalizacji deszczowej służących do odprowadzania opadów atmosferycznych do systemów zbiorczej kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast,
b)za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej wskutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3 500 m2 robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej. Zatem opłatę zapłacimy za powierzchnie pokryte asfaltem, betonem lub nieprzepuszczalną kostką.
Wysokość opłaty w tym przypadku ustalają nie Wody Polskie, a właściwy wójt, burmistrz lub prezydent miasta na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 22 grudnia 2017 r. (Dz.U. z 2017, poz. 2502).
Stawki opłat za usługi wodne
Jednostkowa stawka opłaty stałej za odprowadzanie do terytorialnych, akwenów naturalnych – wód opadowych lub roztopowych wynosi 2,50 zł na dobę za 1 m3/s za określoną w pozwoleniu wodnoprawnym lub pozwoleniu zintegrowanym maksymalną ilość wód opadowych lub roztopowych odprowadzanych do wód z otwartych lub zamkniętych systemów kanalizacji deszczowej służącej do odprowadzania opadów atmosferycznych.
Natomiast jednostkowe stawki opłat za usługi wodne w formie opłaty zmiennej za odprowadzanie do wód terytorialnych – wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwartych lub zamkniętych systemach kanalizacji deszczowej służących do odprowadzania opadów atmosferycznych w granicach administracyjnych miast wynoszą:
a) - bez urządzeń do retencjonowania wody – 0,75 zł za 1 m3 na 1 rok,
b) - z urządzeniami do retencjonowania wody o pojemności:
-do 10% odpływu rocznego z terenów uszczelnionych – 0,625 zł za 1 m3 na 1 rok,
-powyżej 10% odpływu rocznego – 0,50 zł za 1 m3 na 1 rok,
-do 20% odpływu rocznego – 0,375 zł za 1 m3 na 1 rok,
-powyżej 30% odpływu rocznego – 0,075 zł za 1 m3 na 1 rok.
Jednostkowe stawki opłat za usługi wodne za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej wskutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3 500 m2 robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej wynoszą:
a) - bez urządzeń do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,50 zł za 1 m2 na 1 rok,
b) – z urządzeniami do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych o pojemności:
-do 10% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,30 zł za 1 m2 na 1 rok,
-od 10% do 30% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,15 zł za 1 m2 na 1 rok,
-powyżej 30% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,05 zł za 1 m2 na 1 rok.
Jak mniej stracić na zmianach – wykorzystanie wód opadowych lub roztopowych w zakładzie
Z analizy opłat przedstawionych w p. 3 wynika, że wprowadzenie urządzeń do retencjonowania wody istotnie wpływa na zmniejszenie opłaty zmiennej za odprowadzanie zarówno wód opadowych do urządzeń zbiorczej kanalizacji deszczowej w granicach miast, jak i w przypadku terenów zabudowanych gdzie na działkach powyżej 3.500 m2 zmniejszono retencję biologicznie czynną terenu powyżej 70%. Zatem warto wody opadowe lub roztopowe retencjonować, a to skłania już do pomysłu, aby zgromadzone wody wykorzystać nie tylko do podlewania terenów zielonych zakładu, ale także wykorzystywać wodę po jej dalszym uzdatnieniu do celów technicznych i sanitarnych, w tym do:
- zasilania kotłów parowych,
- zasilania układów chłodzenia w urządzeniach wyparnych jak skraplacze, chillery, wieże wyparne,
- zasilanie w wodę pralni wodnych,
- zasilanie spłuczek toalet,
- mycie posadzek i pomieszczeń.
Raz zapłacona woda zebrana w zbiorniki i wstępnie oczyszczona w:
- odstojnikach,
- w procesie koagulacji kontaktowej na filtrach piaskowych,
- w filtrach z węglem aktywnym,
może być następnie kierowana na urządzenia do odwróconej osmozy, gdzie ulega zdemineralizowaniu i całkowitemu oczyszczeniu tak pod względem chemicznym, jak i mikrobiologicznym.
Tak oczyszczona woda, o ile będzie używana do mycia powierzchni mających kontakt z żywnością, powinna być dodatkowo zdezynfekowana poprzez wprowadzenie do niej podchlorynu sodu czy też dwutlenku chloru.
Zagospodarowanie wód opadowych lub roztopowych wewnątrz zakładu pozwoli zaoszczędzić wody głębinowe lub powierzchniowe uzdatniane w stacjach uzdatniania wody i zmniejszyć ilość wód uzdatnianych pierwszej jakości w produkcji wyrobów, w tym napojów np.: piwa, soków, wód mineralnych itp. Autor na początku lat 2000. w jednym z zakładów produkujących wody mineralne wykorzystał przedstawioną powyżej koncepcję zagospodarowania wód opadowych lub roztopowych bez większych problemów technicznych.
EKSPERT RADZI
mgr inż. Jan Marjanowski
Jan Marjanowski – były pracownik Politechniki Gdańskiej, były wieloletni prezes zarządu CBW UNITEX Sp. z o.o. w Gdańsku i większościowy współwłaściciel spółki. W swoim dorobku naukowym jest autorem, współautorem 41 patentów i wzorów użytkowych oraz ponad 75 artykułów zamieszczonych w czasopismach naukowo-technicznych z dziedziny uzdatniania wody, korozji i zapobieganiu tworzeniom się osadów z wody. Obecnie jest właścicielem firmy Przedsiębiorstwo MARCOR i prezesem zarządu MARCOR Sp. z o.o.